De Publieke Missie
corporatiebelang is een juridisch en beleidsmatig begrip dat overeenkomt met 'corporation interest'. Het verwijst niet naar de financiële of commerciële belangen van een woningcorporatie, maar naar de publieke en sociale belangen die de corporatie wettelijk moet dienen. De Woningwet (Woningwet) definieert expliciet wat dit publieke belang inhoudt. Het is, allereerst, de voorziening en het beheer van betaalbare, hoogwaardige woningen voor mensen met een lage inkomsten. Dit is de kern van het corporatiebelang. Echter, de term omvat ook bredere maatschappelijke verantwoordelijkheden, zoals het waarborgen van de kwaliteit en leefbaarheid (leefbaarheid) van buurten, investeren in huisvesting voor specifieke kwetsbare groepen (zoals ouderen of mensen met een handicap), en bijdragen aan de duurzaamheid van de woningvoorraad.
Dit concept is cruciaal voor het begrip van het bestuur van woningcorporaties. Het bestuur en het management van een corporatie zijn juridisch verplicht te handelen in dienst van dit gedefinieerde publieke belang. Zij zijn niet vrij om op te treden als louter commerciële vastgoedbedrijven die winst willen maximaliseren. Hun beslissingen—of het nu gaat om het bouwen van nieuwe woningen, het renoveren van bestaande woningen, of het vaststellen van beleid voor beheer—moeten gerechtvaardigd zijn als zijnde in het corporatiebelang. Dit beginsel wordt afgedwongen door de overheidstoezichthouders, die toezicht houden op de corporaties om ervoor te zorgen dat zij niet afdwalen van hun sociale missie.
Een omstreden concept
Hoewel het beginsel van corporatiebelang duidelijk is, is de praktische toepassing ervan een bron van voortdurende discussie. Jarenlang werd de definitie breder geïnterpreteerd, waardoor corporaties zich konden bezighouden met meer commerciële activiteiten, zoals het ontwikkelen van dure vrij-sectorwoningen of commercieel vastgoed, met het argument dat de winsten werden gebruikt om hun maatschappelijke taken te bekostigen. Echter, na een parlementair onderzoek naar financieel wanbeheer bij sommige corporaties, werd de wettelijke definitie van corporatiebelang aanzienlijk verengd. De wet handhaaft nu een veel strengere scheiding tussen de kern sociale activiteiten (bekend als SGEI-diensten) en eventuele potentiële commerciële activiteiten. De discussie gaat door: moet een woningcorporatie zich uitsluitend richten op het huisvesten van de allerarmsten, of moet zij een bredere rol spelen bij het creëren van gemengd-inkomensbuurten? De definitie van de 'corporatiebelang' staat centraal in deze fundamentele vraag over de toekomst van de Nederlandse sociale woningbouw.
