Een Dreigende Financiële Rekening
Een canonherziening (grondhuurherziening) is het moment van financiële waarheid voor elke eigenaar van een onroerend goed op erfpachtgrond (erfpacht). Het canoncontract bepaalt dat de jaarlijkse huur voor het land, de canon, niet in eeuwigheid vaststaat. In plaats daarvan is het onderhevig aan periodieke herziening, meestal aan het einde van een lange, vaste termijn, zoals elke 50, 75 of 100 jaar. Op dit punt herberekent de grondeigenaar (meestal de gemeente) de canon op basis van de huidige, sterk gestegen waarde van de grond en een nieuw rentetarief. Dit proces kan leiden tot een schokkende en vaak onhandelbare verhoging van de jaarlijkse betalingen door de huiseigenaar.
De 'betalingsschok' en beleidsreacties
Het vooruitzicht van een canonherziening kan enorme financiële onzekerheid creëren. Een huiseigenaar die jarenlang een nominale, historische canon van een paar honderd euro per jaar heeft betaald, kan plotseling geconfronteerd worden met een nieuwe rekening van tienduizenden euro's per jaar. Deze 'betalingsschok' kan een woning onbetaalbaar maken voor de huidige eigenaar en moeilijk te verkopen. Als reactie op dit probleem hebben gemeenten zoals Amsterdam nieuwe 'perpetuele' erfpacht-systemen ontwikkeld. Deze bieden huiseigenaren de optie om over te schakelen naar een systeem waarbij zij óf de erfpachtverplichting voor altijd kunnen afkopen met een enkele lumpsom (afkopen) of een nieuw, vast jaarlijks canon kunnen vastleggen op basis van de huidige waarde van de grond, uitsluitend geïndexeerd voor inflatie. Hoewel bedoeld om zekerheid te bieden, zijn deze overgangsregelingen zeer complex en zijn bekritiseerd omdat eigenaren worden gedwongen enorme financiële beslissingen te nemen op basis van ondoorzichtige berekeningen die door de gemeente zelf worden verstrekt.
