De mythe van 'Vrijelijk Gegeven' toestemming
De gouden standaard voor toestemming
De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), in Nederland bekend als de AVG, stelt een zeer hoge lat voor wat als geldige toestemming geldt. Om toestemming legaal te zijn, moet deze:
- Vrijelijk Gegeven: De betrokkene moet een echte keuze hebben. Toestemming wordt niet vrijelijk gegeven als er een duidelijke machtsongelijkheid is of als men een negatief gevolg zal ondervinden bij weigering.
- Specifiek: Een algemene, allesomvattende toestemming is niet geldig. Je moet instemmen met een specifieke doelstelling (bijv. 'Ik stem ermee in dat mijn gegevens met de verhuurder worden gedeeld voor evaluatie').
- Geïnformeerd: De betrokkene moet precies worden verteld waaruit de toestemming bestaat, wie de gegevens verwerkt en voor welk doel.
- Ondubbelzinnig: Het moet een duidelijke, bevestigende handeling zijn, zoals het aankruisen van een vakje. Vooraf aangevinkte vakjes zijn illegaal.
- Gemakkelijk in te trekken: Het moet net zo eenvoudig zijn om toestemming in te trekken als om deze te geven. Dit kader is ontworpen om het individu controle te geven over zijn of haar persoonsgegevens.
Toestemming op de huurmarkt
In de Nederlandse huurmarkt is het concept van 'vrijelijk gegeven' toestemming een juridische fictie. Wanneer er honderd kandidaten voor een appartement zijn, is de machtsongelijkheid absoluut. Het proces wordt gepresenteerd op basis van 'neem het aan of laat het'. U wordt gevraagd toestemming te verlenen voor uitgebreide gegevensverwerking, achtergrondcontroles en lange bewaartermijnen voor gegevens. Als u weigert, wordt uw aanvraag simpelweg afgewezen. Er is geen echte keuze, en daarom is er geen juridisch geldige toestemming volgens de geest van de AVG. Kandidaten worden door marktomstandigheden gedwongen om te 'instemmen' met praktijken waarmee ze in een evenwichtige markt nooit zouden instemmen. Terwijl het toestemmingsformulier van een makelaar misschien alle juiste vakjes en juridische zinnen bevat, is het opgebouwd op een fundament van economische dwang, waardoor het hele proces een cynische oefening in juridisch vakjes-afvinken is in plaats van een echte bescherming van iemands privacy.
