Een formele verklaring van inkomsten
Een inkomensverklaring, oftewel een inkomstenverklaring, is een officieel document dat een definitieve verklaring geeft van iemands belastbaar inkomen over een specifieke periode, meestal een kalenderjaar. Hoewel recente loonstroken het huidige inkomen tonen, biedt een inkomensverklaring een historisch, door de overheid gevalideerd overzicht van uw financiële situatie. De meest voorkomende en gezaghebbende vorm van dit document is die uitgegeven door de Belastingdienst (Nederlandse belasting- en douaneadministratie), gebaseerd op uw aangifte inkomstenbelasting. Deze officiële verklaring is vaak vereist in situaties waarin een eenvoudige loonstrook niet voldoende is, zoals bij het aanvragen van een hypotheek, voor bepaalde sociale voordelen, of wanneer men probeert in aanmerking te komen voor huisvesting in de gereguleerde huursector.
Voor zelfstandigen die geen reguliere loonstroken hebben, is de inkomensverklaring van de Belastingdienst het primaire document dat wordt gebruikt om uw inkomen aan verhuurders en instanties te bewijzen. Het geeft een gemiddeld jaarlijks inkomen dat betrouwbaarder is dan een momentopname van recente facturen. Het is belangrijk op te merken dat u een inkomensverklaring alleen kunt aanvragen voor een jaar waarvoor u al aangifte inkomstenbelasting heeft gedaan, wat betekent dat er altijd een tijdvertraging is. U kunt geen 2025-verklaring krijgen totdat u uw aangifte inkomstenbelasting over 2025 hebt ingediend in 2026.
De rol in de huurmarkt
In de vrijemarkthuursector wordt de inkomensverklaring minder vaak gevraagd, aangezien verhuurders meer geïnteresseerd zijn in uw huidige verdiencapaciteit, waarvoor recente loonstroken en een arbeidsovereenkomst beter bewijs zijn. Toch speelt zijn/haar rol een centrale rol in de gereguleerde en sociale huisvestingssectoren. Om in aanmerking te komen voor sociale huur moet uw inkomen onder een bepaalde drempel liggen. De woningcorporatie zal van alle volwassen huisgenoten een officiële inkomensverklaring vereisen om te verifiëren dat het gezamenlijke inkomen van het huishouden de wettelijke limiet voor dat jaar niet overschrijdt. Zij accepteren loonstroken hierin niet als enig bewijs.
Dit vormt een aanzienlijke administratieve drempel. Een woningzoeker (huiszoeker) die zich aanmeldt voor sociale huur moet zorgen dat de recente inkomensoverzichten klaar zijn om mee te sturen bij elke aanvraag. Voor nieuwkomers in Nederland die nog geen Nederlandse aangifte hebben gedaan, kan dit problematisch zijn. Zij moeten mogelijk gelijkwaardige officiële inkomensverklaringen uit hun vorige land van verblijf overleggen, wat kan leiden tot problemen met vertaling en validatie. Een sceptische kijk is dat een rigide afhankelijkheid van historische, officiële inkomensverklaringen het systeem inflexibel kan maken en traag kan reageren op recente veranderingen in iemands financiële situatie. Een persoon die onlangs een hoogbetaalde baan heeft verloren, kan nog steeds niet in aanmerking komen voor sociale huur op basis van de inkomensverklaring van vorig jaar, ondanks zijn of haar huidige, dringende behoefte.
