De belangrijkste drempel van de vrije sector
De inkomenseis, aangeduid als de inkomenseis, is de belangrijkste en vaak meest uitdagende voorwaarde waaraan een potentiële huurder moet voldoen om een woning te huren in de Nederlandse vrije sector. Het is een eenvoudige, rechtlijnige financiële formule die door verhuurders en makelaars wordt gebruikt om risico's te beoordelen en ervoor te zorgen dat een huurder de huur comfortabel kan betalen. De meest voorkomende vuistregel is dat het bruto maandelijks inkomen van de huurder (voor belastingen) tussen de 3 en 4 maal de kale huur bedraagt. Bijvoorbeeld, om in aanmerking te komen voor een appartement met een huurprijs van €1.500 per maand, moet een aanvrager doorgaans een bruto maandelijks salaris van minimaal €4.500 tot €6.000 aantonen. Voor koppels wordt het tweede inkomen vaak slechts gedeeltelijk meegeteld (bijv. 50% of 100% van het lagere inkomen wordt bij het hogere opgeteld).
Deze eis wordt strikt toegepast. Verhuurders zijn over het algemeen niet geïnteresseerd in de spaargelden, rijkdom of potentiële toekomstige inkomsten van een huurder; zij richten zich vrijwel uitsluitend op het stabiele, verifieerbare huidige bruto maandelijks inkomen. De belangrijkste documenten die voor verificatie worden gebruikt, zijn een recent arbeidscontract (een vast contract, onbepaalde tijd, is sterk gewenst), recente loonstroken (loonstroken), en soms een bankafschrift waarop de salarisstorting te zien is. Voor zelfstandige ondernemers is het proces nog moeilijker, vaak vereisend dat zij aangiften inkomstenbelasting over de afgelopen twee tot drie jaar tonen, waarmee een consistent en hoog inkomensniveau wordt aangetoond.
Een systeem dat stabiliteit bevoordeelt
De strikte toepassing van de inkomenseis heeft een diepgaande impact op wie toegang heeft tot de huurmarkt. Het creëert een aanzienlijke barrière voor wie geen stabiel, hoogbetaald werk heeft, waaronder studenten, freelancers, kunstenaars, ondernemers in hun beginfase, en mensen die op tijdelijke contracten werken. Het systeem is van nature risicomijdend en is ontworpen om huurders met de meest voorspelbare en veilige arbeidsprofielen te bevoordelen. Het houdt geen rekening met individuen die mogelijk over aanzienlijke spaargelden beschikken maar een lager maandelijks inkomen hebben, of degenen die een groot deel van hun vergoeding ontvangen in variabele bonussen. Dit kan vooral frustrerend zijn voor expats die mogelijk een hoog nettovermogen hebben maar niet voldoen aan de specifieke bruto-maandinkomens-veelvoud.
Hoewel de regel bedoeld is om huurders te voorkomen dat zij zichzelf financieel overbelasten, is het ook een krachtig instrument voor verhuurders om aanvragen te filteren in een markt met een vraagoverschot. Wanneer tien mensen solliciteren naar één appartement, is de eenvoudigste manier om het veld te verkleinen simpelweg alle aanvragen af te wijzen die niet aan de inkomenseis voldoen, ongeacht hun andere kwaliteiten. Dit maakt de inkomenseis de onbetwiste poortwachter van de Nederlandse vrije-sector huurmarkt.
