De Nieuwe Standaard voor Gegevensverzameling
In de hedendaagse Nederlandse huurmarkt is het aanvraagproces vrijwel volledig gedigitaliseerd. De tijd van persoonlijke ontmoetingen of eenvoudige papieren formulieren is voorbij. Tegenwoordig moeten potentiële huurders door online portalen navigeren en een enorme en diep persoonlijke verzameling documenten uploaden om überhaupt voor een bezichtiging in aanmerking te komen. Een typisch digitaal aanvraagbestand omvat, maar is niet beperkt tot: kopieën van paspoorten van alle aanvragers, gedetailleerde arbeidsovereenkomsten, ten minste drie recente loonstroken (loonstroken), een ondertekende werkgeversverklaring (werkgeversverklaring), bankafschriften waarop salarissen en spaargelden staan, en vaak een persoonlijke motivatiebrief waarin wordt uitgelegd waarom jij de 'perfecte' huurder bent. Deze hele schat aan gevoelige informatie wordt ingediend via de website van een makelaar (makelaar) of een gecentraliseerd verhuurplatform. Het aangegeven doel is efficiëntie—waarmee makelaars en verhuurders snel honderden aanvragen kunnen filteren om kandidaten te vinden die voldoen aan strikte inkomenseisen, die doorgaans zijn vastgesteld op een bruto maandelijks inkomen van 3 tot 4 keer de kale huur. Dit systeem maakt de zoektocht naar een huis tot een puur transactionele, data-gedreven oefening waarbij de aanvrager wordt gereduceerd tot een reeks financiële kenmerken.
Efficiëntie tegen welke prijs?
Hoewel digitale aanvragen een schijn van moderne efficiëntie bieden, creëren ze een reeks ernstige problemen voor huurders. Ten eerste veroorzaakt de enorme hoeveelheid gedeelde gegevens aanzienlijke privacy- en beveiligingszorgen. Kandidaten leveren aan meerdere, vaak niet-gereguleerde vastgoedmakelaars alles wat een oplichter nodig zou hebben voor identiteitsdiefstal, zonder garanties over hoe die gegevens worden opgeslagen of wanneer ze worden verwijderd. Ten tweede is het proces van nature dehumaniserend en kan het gemakkelijk discriminatie faciliteren. Een algoritme of een overwerkte makelaar kan onmiddellijk een aanvraag afwijzen die niet aan een perfect profiel voldoet — freelancers met schommelend inkomen, recente nieuwkomers zonder een lang kredietverleden, of iemand met een niet-Nederlandse klinkende naam kan met één klik verwijderd worden, zonder uitleg of mogelijkheid tot bezwaar. Het gebrek aan menselijke interactie betekent dat er geen kans is om iemands persoonlijke situatie uit te leggen. Het resultaat is vaak een 'ghosting'-ervaring, waarbij aanvragers hun gehele financiële leven ter beoordeling indienen en vervolgens met volledige stilte worden geconfronteerd. De veronderstelde efficiëntie van het digitale aanvraagproces komt voornamelijk ten goede aan de makelaar en de verhuurder doordat het hun selectieproces vereenvoudigt, terwijl al het werk en risico op de huurder wordt afgeschoven en een systeem wordt gecreëerd dat ondoorzichtig, discriminerend en emotioneel uitputtend is.
