Wat verstaan we onder 'normale' screening?
In de zeer concurrerende Nederlandse huurmarkt is het standaard en geaccepteerde gebruik dat verhuurders en vastgoedmakelaars (makelaars) potentiële huurders screenen. Het belangrijkste doel van deze screening is het vermogen van een huurder om de huur betrouwbaar te betalen beoordelen. Om dit te bereiken mag een verhuurder wettelijk om een reeks documenten vragen, waaronder: identiteitsbewijs (een paspoort of identiteitskaart, hoewel men voorzichtig moet omgaan met deze gegevens), inkomstenbewijs (meestal arbeidsovereenkomsten en recente loonstroken - loonstroken), en soms een verklaring van een eerdere verhuurder. Een veelgebruikte vuistregel voor inkomstenvereisten is de inkomenseis, waarbij het bruto maandelijks inkomen van een huurder 3 tot 4 keer de basis-maandhuur moet bedragen. Hoewel streng, vormen deze financiële controles een legitiem en geaccepteerd onderdeel van het proces.
De wijdverbreide realiteit van discriminatie
Ondanks duidelijke anti-discriminatiewetten is de realiteit op de Nederlandse huurmarkt dat discriminatie een alomtegenwoordig en goed gedocumenteerd probleem is. Het is illegaal voor een verhuurder of makelaar om een huurder af te wijzen op basis van ras, nationaliteit, religie, geslacht, seksuele geaardheid of familiale status, maar het gebeurt met een alarmerende frequentie. Discriminatie kan openlijk zijn, met verhuuradvertenties die expliciet aangeven 'Geen studenten' of 'Expats hebben de voorkeur'. Vaak is het subtiel en moeilijk te bewijzen. Een makelaar kan vriendelijk aan de telefoon zijn maar vervolgens beweren dat de woning 'al bezet' is wanneer je persoonlijk verschijnt. E-mails van sollicitanten met buitenlands klinkende namen kunnen systematisch genegeerd worden, terwijl degenen met Nederlands klinkende namen snel antwoorden krijgen. Deze illegale toegangscontrole creëert een enorme en oneerlijke barrière voor veel gekwalificeerde huurders.
De rechten van huurders en de 'Wet goed verhuurderschap'
De overheid is zich bewust van dit probleem en heeft stappen gezet om dit aan te pakken met de Wet goed verhuurderschap (Goede verhuurderschapswet). Deze wet verplicht verhuurders om een duidelijke en transparante selectieprocedure te gebruiken en discriminatie uitdrukkelijk te verbieden. Cruciaal is ook dat elke gemeente (gemeente) een officiële hotline (meldpunt) moet instellen waar huurders discriminerende praktijken en andere vormen van wangedrag van verhuurders kunnen melden. Hoewel het aantonen van discriminatie in een individuele zaak zeer moeilijk blijft, is het melden ervan bij deze gemeentelijke meldpunten en bij de nationale anti-discriminatieautoriteit (Meld.nl) belangrijk voor het verzamelen van gegevens en het mogelijk maken van autoriteiten om verhuurders en makelaars die zich bezighouden met systematische discriminatie te identificeren en te sanctioneren. Uw rechten zijn wettelijk beschermd, maar het afdwingen ervan vereist vaak volharding en een formele melding.
