De digitale poortwachter van sociale huurwoningen
WoningNet is de naam van het digitale platform dat de distributie regelt van de overgrote meerderheid van de sociale huurwoningen (sociale huurwonings) in grote delen van Nederland, inclusief de sterk bevolkte regio’s Amsterdam en Utrecht. Het is niet zelf een woningcorporatie, maar een gecentraliseerde online marktplaats waar tientallen verschillende woningcorporaties (woningcorporaties) hun beschikbare woningen adverteren. Voor iedereen die toegang zoekt tot het sociale huurwoningensysteem, is aanmelden bij WoningNet de verplichte eerste stap. Het is de poortwachter, de beheerder van de wachtlijst, en het instrument waardoor het hele toewijzingsproces wordt beheerd. Zonder een WoningNet-registratie ben je feitelijk onzichtbaar voor het sociale huurwoningensysteem.
Het platform werkt volgens een ogenschijnlijk eenvoudig principe: het accumuleren van wachttijd (wachttijd). Wanneer je je registreert, betaal je een kleine jaarlijkse vergoeding en komt je inschrijfdatum (registratiedatum) in het systeem. Vanaf dat moment tikt de klok. Wanneer een woning wordt aangeboden, wordt deze meestal toegewezen aan de in aanmerking komende kandidaat die reageert en de langste wachttijd heeft. Dit 'wie het eerst komt, die het eerst maalt' principe, over een periode van vele jaren uitgesponnen, is het primaire toewijzingsmodel. Het platform stelt gebruikers in staat een profiel aan te maken, zoekcriteria op te zetten en actief te solliciteren naar woningen die bij hun profiel en inkomen passen. Het biedt een transparant, zo niet vaak bruut, beeld van je positie in de wachtrij.
Een systeem van georganiseerde frustratie
Hoewel WoningNet een gecentraliseerd en tegen corruptie bestand systeem biedt, is het voor de gemiddelde gebruiker eerder te beschrijven als een systeem van georganiseerde frustratie. Het kernprobleem is de enorme mismatch tussen aanbod en vraag, die op het platform tot uiting komt in onmenselijk lange wachttijden. In de regio Amsterdam ligt de gemiddelde wachttijd voor een woning ruim boven de 15 jaar. Dit betekent dat het platform, hoewel het functioneel is, een volstrekt onwerkbare oplossing biedt voor iemand met een korte- of middellange termijn huisvestingsbehoefte. Het is een systeem dat vooral degenen beloont die het vooruitziende vermogen hadden om zich meer dan tien jaar geleden te registreren, in plaats van degenen die momenteel het meest wanhopig behoefte hebben aan huisvesting.
Om dit te verzachten, gebruikt WoningNet ook andere toewijzingsmodellen voor een kleiner deel van de advertenties, zoals een lotingssysteem (loting), dat alle respondenten gelijke kansen geeft ongeacht wachttijd, of specifieke prioriteitsregelingen voor bepaalde groepen. Het dominante model blijft echter wachttijd. Een sceptische kijk is dat WoningNet een volledig functionele digitale interface is voor een diep dysfunctionele markt. Het beheert efficiënt en transparant een wachtrij die zo lang is geworden dat deze bijna zinloos is voor nieuwe toetreders, waardoor een systemische fout in het woningbeleid wordt benadrukt in plaats van een fout aan het platform zelf.
