De 'Stille Moordenaar' in Nederlandse Huizen
Koolmonoxide (CO), of koolmonoxide in het Nederlands, is een geurloos, kleurloos gas dat ontstaat door onvolledige verbranding van brandstoffen zoals aardgas, hout of propaan. In de context van een Nederlandse huurwoning zijn de meest voorkomende potentiële bronnen oudere gasgestookte boilers (geisers), centrale verwarmingsketels (CV-ketels), en af en toe gaskookplaten of open haarden. In tegenstelling tot de absolute juridische helderheid rondom rookmelders, bevinden de regels voor CO-detectoren zich in een frustrerend grijs gebied. Er is momenteel geen nationale wet die CO-detectoren universeel verplicht maakt in elke woning op dezelfde manier als de rookmelderplicht dat doet voor rookmelders. Dit cruciale onderscheid gaat vaak verloren bij huurders en verhuurders, wat leidt tot een gevaarlijke mix van veronderstelling en inactie.
Het gebrek aan een harde verplichting betekent echter niet dat het risico minder echt is. Honderden mensen worden elk jaar in Nederland opgenomen wegens CO-vergiftiging. Het gevaar is vooral acuut in oudere gebouwen, die mogelijk nog 'open' verbrandingsapparaten hebben die lucht uit de kamer halen. Een slecht onderhouden of slecht geventileerde geiser, vaak weggestopt in een keuken of badkamer, kan snel en stil een kleine ruimte vullen met dodelijk gas. Huurders, vooral degenen die niet vertrouwd zijn met de Nederlandse woningvoorraad, herkennen deze apparaten mogelijk niet eens of begrijpen niet het risico dat ze vormen, waardoor de rol van de verhuurder bij het waarborgen van veiligheid absoluut van het grootste belang is.
Verhuurder's Zorgplicht ('Zorgplicht')
Ook zonder een specifieke wet die detectors verplicht stelt, zijn verhuurders gebonden aan een breder juridisch beginsel: de zorgplicht.
Deze overkoepelende verplichting vereist dat een verhuurder een woning levert die veilig is en vrij van gebreken die de huurder kunnen schaden. Concreet valt het niet zorgen voor de veiligheid van een op brandstoffen werkend apparaat onder deze plicht. Dit omvat ervoor zorgen dat het apparaat regelmatig, gecertificeerd onderhoud (onderhoud) ondergaat en goed geventileerd is. In een woning met zo'n apparaat kan worden betoogd dat de zorgplicht impliciet vereist dat er een CO-detector wordt geïnstalleerd als laatste, essentieel veiligheidsnet. Mocht een ongeval gebeuren, kan een verhuurder die van het risico wist (of had moeten weten) maar geen detector heeft verstrekt, als nalatig worden beschouwd en aansprakelijk worden gehouden voor de schade.
Echter, hier moet de sceptische huurder waakzaam zijn. Een verhuurder zou zijn plicht kunnen beperken door zich alleen te richten op het wettelijk vereiste tweejaarlijks onderhoud van de CV-ketel, terwijl hij de behoefte aan een detector negeert. Zij kunnen het apparaat beschouwen als een optionele uitgave in plaats van een essentieel stuk veiligheidsuitrusting. Zij kunnen onderhoud zelf uitvoeren in plaats van een gecertificeerde professional (gecertificeerd monteur) in te schakelen, een gevaarlijke en illegale praktijk. De huurder kan dus niet passief zijn. Het is van cruciaal belang om proactief naar de onderhoudsgeschiedenis van alle gasapparaten te informeren en te eisen dat er een CO-detector wordt geïnstalleerd als er geen detector aanwezig is.
Huurderacties en Beste Praktijken
Bij binnenkomst moet een huurder onmiddellijk alle verbrandingsapparaten identificeren. Als je een oudere geiser of een CV-ketel in jouw leefruimte ziet, moeten je antennes omhoog staan. Vraag de verhuurder rechtstreeks: "Wanneer is dit apparaat voor het laatst onderhouden door een gecertificeerde professional, en kun je het onderhoudsrapport overleggen?" en "Is er een koolmonoxide-detector geïnstalleerd?". Als er geen detector is, moet je er formeel één schriftelijk om vragen, verwijzend naar de zorgplicht van de verhuurder en het potentiële gevaar. Een redelijke verhuurder zal gehoorzamen.
Als de verhuurder weigert of eindeloos uitstelt, wacht dan niet. Het risico is te hoog. Een betrouwbare CO-detector kan worden aangeschaft voor tussen de €20 en €50 bij elke grote bouwmarkt (bouwmarkt). Dit is een kleine prijs om te betalen voor jouw veiligheid. In tegenstelling tot rookmelders die aan het plafond worden geplaatst, moeten CO-detectors op 'ademhoogte' tegen een muur worden geplaatst—ongeveer 1,5 meter boven de vloer—in dezelfde kamer als de mogelijke bron. Het moet ook een beetje afstand van het apparaat zelf houden om valse alarmen te voorkomen. Als je apparaten in meerdere kamers hebt, heeft elke kamer een detector nodig. Het zelfstandig nemen van deze stap biedt direct gemoedsrust en is een cruciale maatregel als jouw verhuurder zijn fundamentele zorgplicht niet nakomt.
