De scheidslijn op de Nederlandse huurmarkt
De huurprijsliberalisatiegrens, in het Nederlands bekend als de huurprijsliberalisatiegrens of simpelweg liberalisatiegrens, is wellicht het belangrijkste concept in de Nederlandse huurrechtenwetgeving. Het is een specifiek maandelijks huurbedrag, jaarlijks geïndexeerd door de overheid, dat optreedt als een scheidslijn tussen twee fundamenteel verschillende juridische en economische werkelijkheden: de gereguleerde huursector en de vrije sector (vrije sector). Deze drempel is geen prijs die naar eigen goeddunken gekozen kan worden; zij is direct gelinkt aan de objectieve kwaliteitsscore van de woning zoals vastgesteld door het officiële woningwaarderingsstelsel (Woningwaarderingsstelsel, of puntentelling). In 2024 bijvoorbeeld bedroeg de drempel €879.66. Als de puntentelling van een woning een maximum wettelijk huur onder dit bedrag aangeeft bij het begin van een nieuw huurcontract, geldt de woning wettelijk als onderdeel van de gereguleerde sector. Als de punten een starthuur boven deze drempel rechtvaardigen, dan is het 'liberaliseerd' en valt het onder de vrije sector.
Deze scheidslijn heeft verstrekkende gevolgen. In de gereguleerde sector, huurders krijgen uitgebreide bescherming: de verhuurder mag nooit meer dan de maximaal huur hanteren die door het puntensysteem is vastgesteld, en jaarlijkse huurstijgingen zijn streng beperkt door de overheid. In de vrije sector verdwijnen deze bescherming. De liberalisatiegrens is derhalve de poort van een systeem van sociale bescherming naar een systeem van marktgericht prijsbeleid.
Het recht van de huurder om de liberalisatiegrens aan te vechten
Het kritische, en vaak verkeerd begrepen, aspect van de liberalisatiegrens is dat het de objectieve puntentelling van de woning is, en niet de huur die in de advertentie wordt genoemd, die de juridische status bepaalt. Dit creëert een krachtig, tijdsgebonden recht voor nieuwe huurders. Een veelvoorkomende situatie omvat dat een verhuurder een appartement adverteert tegen een huurprijs voor de vrije sector, bijvoorbeeld €1.300, in de hoop dat de huurder dit niet zal betwijfelen. Als de daadwerkelijke puntentelling van het appartement echter onder de drempel voor dat jaar ligt, geldt het juridisch als een gereguleerd pand, ongeacht de contractueel vermelde huur. Een nieuwe huurder heeft een cruciale termijn — tot zes maanden na de start van hun contract — om bij de Huurcommissie een officiële puntentelling uit te voeren. Als de Huurcommissie bevestigt dat de woning onder de liberalisatiegrens valt, heeft zij de wettelijke bevoegdheid om de huur permanent en retroactief te verlagen naar de juiste, lagere gereguleerde prijs. Dit maakt het begrip van de liberalisatiegrens niet alleen een academische oefening, maar een mogelijk krachtig instrument voor huurders om onrechtmatig hoge huren aan te vechten en hun rechten te veiligstellen in een markt waar de regels vaak worden genegeerd ten gunste van verhuurders.
