Een afbouw van 15 jaar: hoe het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek soepel kan verlopen

Het debat over de hypotheekrenteaftrek (HRA) in Nederland is verscherpt nu politieke partijen en financiële deskundigen de langetermijneffecten op de betaalbaarheid van woningen en de stabiliteit van de markt afwegen. Het afschaffen of beperken van dit fiscale voordeel lijkt voor huiseigenaren, vooral starters, ingrijpend, maar experts stellen dat een geleidelijke afbouw over 15 jaar de klap kan verzachten — en op de lange termijn zelfs gunstig kan zijn voor de bredere markt.

Wat is de hypotheekrenteaftrek?

De hypotheekrenteaftrek stelt Nederlandse huiseigenaren in staat de betaalde hypotheekrente van hun belastbaar inkomen af te trekken. In de jaren tachtig ingevoerd om het eigenwoningbezit te stimuleren, is de HRA uitgegroeid tot een van de grootste belastinguitgaven in de Nederlandse begroting. Hoewel het stelsel huiseigenaren steunt, zeggen critici dat het onevenredig veel voordeel oplevert voor hogere inkomens, de huizenprijsinflatie aanwakkert en andere huisvestingsoplossingen zoals huurwoningen verdringt.

Waarom beleidsmakers de HRA heroverwegen

Meerdere partijen, waaronder GroenLinks–PvdA en het CDA, hebben in hun verkiezingsprogramma’s plannen opgenomen om de HRA te verminderen of te elimineren. Hun redenatie is drievoudig:

1. Rechtvaardigheid in belastingheffing: HRA steunt vooral huishoudens met hogere inkomens en grotere hypotheken.
2. Prijsbeheersing: doordat het eigenwoningbezit goedkoper wordt gemaakt, kan de aftrek de woningprijzen opdrijven.
3. Begrotingsverlichting: het afbouwen van de HRA zou miljarden aan publieke middelen vrijmaken voor sociale woningbouw, infrastructuur en duurzaamheidsprojecten.

Toch zou een plotselinge afschaffing huishoudbudgetten kunnen schokken, het consumentenvertrouwen ondermijnen en de huizenmarkt destabiliseren.

Voorstel van deskundigen: een afbouw over 15 jaar

Hypotheekdeskundige Thomas de Leeuw van Frits Hypotheken en financiële dienstverlener Van Bruggen pleiten voor een geleidelijke vermindering van de aftrek over 15 jaar. Hun analyse gebruikt een gemiddelde annuïteitenhypotheek van €363.000 — typisch voor starters in 2025 — om betalingswijzigingen te modelleren.

• Volgens de huidige regels begint de netto maandelijkse betaling in jaar één op €1.255 en stijgt tot €1.338 in jaar tien.
• Bij lineaire afbouw van de aftrek zou de betaling in jaar tien €1.560 zijn — €222 extra over tien jaar, of ongeveer €20 per maand.

De Leeuw wijst erop dat de gemiddelde inkomens in Nederland jaarlijks met ongeveer 3% groeien dankzij inflatie en loonstijgingen. Deze groei compenseert veel van de incrementele hypotheekkosten. Verspreid over 180 maanden geeft de aanpassing huishoudens tijd om zich aan te passen en hun budget bij te stellen.

Marktrisico’s beperken

Een belangrijk risico doet zich voor als de HRA verdwijnt terwijl de huizenprijzen dalen. Een marktafwijkeling — al zichtbaar in gebieden zoals Amsterdam — kan sommige kopers tot wel €50.000 “onder water” laten staan. Een langdurige afbouw verkleint de kans dat beide gebeurtenissen samenvallen en voorkomt aldus ernstige financiële problemen voor recentelijke huizenkopers.

Bovendien schept een transparant, langetermijnplan vertrouwen bij banken, investeerders en kopers. Zekerheid over fiscale wijzigingen kan plotselinge verschuivingen in leencriteria of rentechocks voorkomen.

Breder voordeel van het beëindigen van de HRA

Op langere termijn kan het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek verschillende voordelen opleveren:

• Grotere fiscale rechtvaardigheid: het verwijderen van een voordeel dat grotendeels ten goede komt aan welvarender huishoudens bevordert een eerlijker stelsel.
• Verminderde prijsinflatie: zonder ingebouwde subsidie kunnen de huizenprijzen stabiliseren, wat de betaalbaarheid voor zowel kopers als huurders verbetert.
• Herallocatie van middelen: overheidsbesparingen kunnen woningcorporaties versterken en het huurtoeslagbeleid uitbreiden.

Deze maatregelen ondersteunen niet alleen aspirant-huiseigenaren maar ook huurders en gezinnen met lage inkomens die op zoek zijn naar stabiele huisvesting.

Plannen voor kopers en huurders

Als u spaart voor een huis of al een hypotheek heeft, overweeg dan de volgende stappen:

1. Budgetteer conservatief: houd rekening met een geleidelijke stijging van uw maandelijkse hypotheeklasten van maximaal €20 per maand over een decennium.
2. Sla een vaste rente vast: een langlopende vaste rente kan u beschermen tegen marktvolatiliteit.
3. Volg beleidsontwikkelingen: houd overheidsaankondigingen en verkiezingsontwikkelingen in de gaten om veranderingen in de afbouwtijdlijn te anticiperen.
4. Onderzoek huuropties: als u flexibiliteit verkiest of langdurige verplichtingen wilt vermijden, kan huren op korte termijn een betere oplossing zijn.

Conclusie

Het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek is waarschijnlijk onvermijdelijk in Nederland’s streven naar een eerlijkere en stabielere huizenmarkt. Met een transitie van 15 jaar kunnen beleidsmakers financiële schokken minimaliseren, systemische risico’s verminderen en publieke middelen herleiden naar betaalbare huisvestinginitiatieven. Huizenkopers, vooral starters, krijgen de tijd om hun begrotingen aan te passen en weloverwogen financieringskeuzes te maken.

Ready to find your next home—rental or purchase—while keeping policy shifts in mind? Check out Luntero for the easiest way to browse and apply for rental listings across the Netherlands.