Alleenstaande eerstekopers winnen terrein op de Nederlandse huizenmarkt, maar ouderlijke steun blijft cruciaal

In het derde kwartaal van 2023 deed zich in de Nederlandse huizenmarkt een bemoedigende verschuiving voor: alleenstaande eerstekopers vormden 40% van alle aankopen door starters. Volgens hypotheekadviseur De Hypotheker kwam 56% van de nieuwe hypotheekaanvragen van starters, waarvan vier op de tien solo gekocht werden. Dit wijst op een groeiende toegankelijkheid voor jongvolwassenen die de huurmarkt willen verlaten — maar vaak alleen nadat ze financiële hulp van hun familie hebben ingeroepen.

Markttendensen die toetreding voor starters versoepelen

Verschillende onderling verbonden factoren hebben het pad naar woningbezit voor beginnende professionals verruimd:

• Loonstijging: Reële lonen zijn licht gestegen, wat kopers een bescheiden verbetering van hun leencapaciteit geeft.
• Iets lagere rentetarieven: Na een periode van snelle verhogingen zijn de hypotheekrentes gestabiliseerd en zelfs licht gedaald.
• Aanbod van kleinere woningen: Huurregulering heeft sommige particuliere verhuurders ertoe gebracht kleinere huurwoningen te verkopen, wat het aanbod van betaalbaardere starterwoningen vergroot.

Gezamenlijk maken deze dynamieken de prospect van het kopen van een eerste woning toegankelijker dan een jaar geleden. Toch blijven er obstakels — met name voor wie geen toegang heeft tot aanvullende middelen.

Ouderlijke steun: een onmisbaar vangnet

Ondanks deze positieve marktverschuivingen kunnen veel alleenstaanden het betaalbaarheidsgat niet alleen dichten. “Ouders realiseren zich steeds vaker dat hun kinderen extra hulp nodig hebben om een huis te kopen,” zegt Boudewijn de Jong van De Hypotheker. Veelvoorkomende vormen van steun zijn:

1. Giften voor aanbetalingen: Ouders kunnen tot een belastingvrije limiet bijdragen aan de aanbetaling van een kind, waardoor de loan-to-value ratio daalt.
2. Garantiestellingen op geleend geld: Sommige families fungeren als borgsteller, waardoor kopers een grotere hypotheek kunnen verkrijgen.
3. Rentevrije leningen: In plaats van een gift kunnen ouders een particuliere lening verstrekken om de maandelijkse lasten te verlagen.

Dit vangnet blijkt vaak doorslaggevend voor alleenstaanden in hun twenties en dertigers die geconfronteerd worden met hoge huizenprijzen in stedelijke centra zoals Amsterdam, Utrecht en Rotterdam.

Hypotheekaanvragen per leeftijdsgroep

Gegevens uit Q3 2023 laten een toename van het lenen zien in verschillende leeftijdscategorieën:

• Onder 35: Hypotheekaanvragen stegen met 29% op jaarbasis, waarbij eerstekopers een groot deel van deze groei aandrijven.
• Boven 55: Aanvragen namen met 35% toe, hoewel velen in deze groep financiering zoeken voor renovaties of energiezuinige aanpassingen in plaats van verhuizingen.

Het gemiddelde hypotheekbedrag voor eerstekopers steeg met 4% naar €351,644. Deze stijging suggereert dat kopers weliswaar graag de markt betreden, maar mogelijk hun budgetten oprekken — en op familiebijdragen vertrouwen — om gewilde woningen te bemachtigen.

De rol van rentetarieven en lonen

Na een piek eind 2022 zijn de hypotheekrentes iets versoepeld, waardoor er enige druk van de maandelijkse lasten is verdwenen. Ondertussen passen werkgevers salarissen aan om gelijke tred te houden met de inflatie, met name in sectoren zoals technologie en zakelijke dienstverlening. Het gecombineerde effect is geweest:

• Verbeterde leenbaarheid: Lagere rentes verlagen de totale kosten van lenen.
• Hogere leenlimieten: Hogere inkomens stellen kopers in staat om volgens standaardregels voor schulden ten opzichte van inkomen voor grotere leningen in aanmerking te komen.

Desondanks waarschuwen experts dat elke plotselinge renteverhoging deze winsten zou kunnen terugdraaien, wat het belang benadrukt van het waar mogelijk vastzetten van een vaste renteperiode.

Uitdagingen voor kopers zonder financieel vangnet

Jonge professionals met gemiddelde inkomens maar zonder ouderlijke ondersteuning staan nog steeds voor flinke hindernissen. Voor wie een startersalaris heeft, kunnen de kosten van levensonderhoud — vooral in grote steden — een groot deel van het besteedbare inkomen opslokken, waardoor er weinig ruimte overblijft om te sparen. Belangrijke uitdagingen zijn onder meer:

• Hoge aanbetalingen: Een aanbetaling van 10–20% op een woning van €350.000 vereist substantiële directe middelen.
• Stijgende huizenprijzen: De vraag blijft het aanbod overtreffen, wat de prijsdruk in stand houdt.
• Strikte hypotheekregels: Geldverstrekkers hanteren strenge criteria voor bestaande schuldenniveaus en inkomensstabiliteit.

Sommige potentiële kopers kiezen voor creatieve oplossingen zoals gedeeld eigendom, co-living of verhuizen naar minder centrale buurten om kosten te besparen. Deze concessies kunnen echter de levenskwaliteit en het rendement op lange termijn beïnvloeden.

De zilveren generatie: renovaties boven verhuizing

Terwijl eerstekopers de krantenkoppen halen, zijn ook mensen van 55 jaar en ouder zeer actief geweest. Met een stijging van 35% in hypotheekaanvragen kiest een groot deel van deze groep ervoor om bestaande woningen te renoveren — energiezuinige maatregelen te nemen of indelingen aan te passen voor "levenslang wonen" — in plaats van te verhuizen naar seniorengeschikte woonvormen.

Deze trend weerspiegelt zowel een tekort aan geschikte seniorenwoningen als de aantrekkingskracht van het behouden van sociale netwerken. Huiseigenaren in deze categorie benutten vaak hun overwaarde via een tweede hypotheek of een woningverbeteringslening, waarbij ze de kosten van aanpassingen afwegen tegen mogelijke besparingen op energierekeningen en toekomstige zorgkosten.

Vooruitblik: kansen en risico's

De recente toename van alleenstaande eerstekopers benadrukt een venster van kansen, maar gaat gepaard met waarschuwingssignalen:

• Rentetarieven blijven kwetsbaar voor bredere economische schommelingen.
• Vastgoedwaarderingen kunnen stagneren als het aanbod uiteindelijk de vraag bijhoudt.
• Leners moeten ervoor zorgen dat ze niet "over-geheveld" raken door hun budgetten te ver op te rekken.

Voor ouders kan het ondersteunen van de aankoop van een woning door een kind gezinsvermogen veiligstellen, maar hen ook blootstellen aan mogelijke marktterugslagen. Transparante communicatie over langetermijnfinanciën, fiscale implicaties en juridische regelingen is essentieel.

Klaar voor je volgende stap op de Nederlandse huur- of koopmarkt? Vind een breed aanbod huurwoningen en deskundige begeleiding bij Luntero, de gemakkelijkste manier om woonopties door heel Nederland te verkennen.